Enfeksiyonlar sırasında akciğerlerde balgam oluşumu vücudun normal bir reaksiyonudur. Goblet hücreleri, patojenleri hızla sistem dışına taşıyabilmek için daha fazla balgam üretir. Aynı zamanda birçok bağışıklık savunma hücresi olay yerine taşındığından, mukoza zarı da şişer. Şişmiş mukoza zarları ve biriken balgam, bronşları ve dolayısıyla havanın izlemesi gereken yolu daraltarak nefes almayı zorlaştırır…
Akciğerde Balgam Birikmesi Nedir?
Akciğerler çok hassas bir sistemdir. Çünkü burası vücudumuzun içinin doğrudan dış dünyaya maruz kaldığı yerdir. Hava ile birlikte sadece uçucu gazlar solunum sistemimize girmekle kalmayarak, aynı zamanda havada uçuşan polen, toz ve diğer küçük parçacıklar da solunur.
Solunan partiküllerin akciğerleri kirletmemesi için balgam üreten goblet hücreleri, bronşiyal mukoza hava yollarının iç kısmında bulunur. Üst ve alt solunum yollarının mukoza zarları sürekli olarak bu sıvıyı üretir. Solunan partikülleri ve patojenleri mideye taşır. Kural olarak, bu salgı üretimi hiç fark edilmez ve fark edilmeden basitçe yutulur.
Yine de bir patojen vücuda girmeyi başarırsa, iltihaplanma meydana gelir. Bağışıklık sistemimiz mikropları öldürmek için tüm gücünü seferber eder. Mukoza zarı şişer çünkü birçok bağışıklık savunma hücresi olay yerine taşınır. Goblet hücreleri, patojenleri hızla sistem dışına taşıyabilmek için daha fazla balgam üretir. Ancak bu aynı zamanda havanın aldığı yolu da daraltarak nefes almayı zorlaştırır.
Akciğerde Balgam Birikmesinin Belirtileri
Akciğerlerde balgam varsa, etkilenenler genellikle nefes alırken sesler algılarlar. Ek olarak, vücudun akciğerlerdeki mukusu gevşetmeye ve örneğin patojenleri veya yabancı cisimleri uzaklaştırmaya çalıştığı hoş olmayan bir öksürük vardır.
Balgam miktarı alışılmadık derecede yüksekse veya oldukça viskoz (akışkanlığa karşı dirençli) ise, bu uzun vadede can sıkıcı olabilir. Bazıları boğazda yumru hissi veya bir tür yabancı cisim yaşar. Balgam ses tellerini etkiliyorsa, ses kalın veya boğuk gelebilir.
Akciğerlerdeki balgamın nedenine bağlı olarak, ek semptomlar da ortaya çıkabilir. Örneğin kronik obstrüktif akciğer hastalığında (KOAH), akciğer dokusu kalıcı olarak hasar görür. Akciğerlerdeki balgam genellikle kalındır ve hava yollarını daraltır. Hastalar kendilerini bir kamıştan nefes alıyormuş gibi hissederler.
Akciğerlerde balgam birikmesinin yaygın belirtileri arasında şunlar vardır:
- Hırıltı
- Tahrişe bağlı boğaz ağrısı
- Göğüs tıkanıklığı
- Balgamlı öksürük
- Solunum yolu enfeksiyonu
- Uyuma zorluğu
Akciğerde Balgam Birikmesinin Nedenleri
Akciğerlerdeki tıkanıklığın çok farklı nedenleri olabilir. Semptomlar akutsa (ani başlayan) ve bunlara boğaz ağrısı, öksürük, burun akıntısı ve vücut ağrıları gibi belirtiler eşlik ediyorsa, muhtemelen bu soğuk algınlığıdır (grip benzeri enfeksiyon).
Soğuk algınlığı iyileşirse, son balgam genellikle yaklaşık üç hafta sonra akciğerlerden salınır. Ancak yukarıdaki şikayetler uzun süre devam ederse ve belirtilere ateş eşlik ediyorsa, bronşit veya zatürre de akciğerlerdeki balgamın altında yatan bir hastalık olabilir.
Bununla birlikte, akciğerlerdeki balgam soğuk algınlığı olmadan da oluşabilir ve kronikleşebilir. Böyle bir durumda, altta yatan sebep aşağıdaki akciğer hastalıklarından biri olabilir:
KOAH Nedeniyle Akciğerde Balgam Birikmesi
Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), balgamlı öksürük (özellikle sabahları) ve anormal solunum sesleri ile sinsice gelişir. Nefes darlığı daha sonra ortaya çıkar. Akciğerlerden gelen balgam genellikle beyaz veya kahverengimsidir, bakteriyel bir enfeksiyon varsa sarımsı olabilir.
Uzun süre sigara içmek ve havadaki kirleticileri solumak en büyük risk faktörleri arasındadır. Nadir görülen kalıtsal bir bozukluğun (alfa-1 antitripsin eksikliği) neden olduğu bir varyant da vardır. Temel tedavi hava yollarını genişleten ilaçlardan oluşur.
Soğuk Algınlığı Olmadan Akciğerlerde Kalın Balgam
Söz konusu durum, kistik fibrozisin bir göstergesi olabilir. Kistik fibrozis, konjenital bir metabolik bozukluktur. Birkaç organı etkileyebilecek çeşitli şikayetlerle kendini gösterir. Bununla birlikte, akciğerler özellikle kötü bir şekilde etkilenerek viskoz mukus oluşturur. Bu da kronik öksürüğe ve tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarına neden olur.
Hastalık ilerledikçe akciğer dokusu harap olur. Sonuçları nefes darlığı ve oksijen eksikliğidir. İlaçlara ek olarak, inhalasyon tedavisi akciğerlerden balgamı temizlemek için önemli bir tedavi adımıdır.
Kronik Bronşit Nedeniyle Akciğerde Balgam Birikmesi
Kronik bronşitte, bronşlar kalıcı olarak iltihaplanır. Öksürük ve balgam 2 yıl üst üste yılda en az 3 ay sürekli olarak ortaya çıkarsa, hastalık kronik olarak kabul edilir. Tipik belirtiler sabahları öksürük ve akciğerlerdeki kalın balgam salgısıdır.
Sigara içmek, kronik bronşit gelişimi için en büyük risk faktörüdür. Tedavi edilmezse, solunum için önemli olan alveollerin kısmen tahrip olduğu bir pulmoner amfizem gelişebilir. Kişide halihazırda başka akciğer hastalıkları varsa, kronik bronşit riski artar.
Tedavi için sigara içmek gibi tetikleyici faktörlerden ve kirleticileri solumak gibi akciğerler üzerindeki diğer streslerden kaçınmak önemlidir. Gerekirse, balgamı gevşeten, üretimini azaltan, mukoza zarı üzerinde dekonjestan etkisi olan veya iltihaplanma süreçlerine yardımcı olan ilaçlar da kullanılır.
Astım Nedeniyle Akciğerde Kalın Balgam
Astım hastalarında hava yolları kalıcı olarak iltihaplıdır ve dış uyaranlara karşı çok hassas tepki verir. Bu ayrıca akciğerlerde kalın balgama yol açabilir. Şikayetlerin şiddeti büyük ölçüde değişir. Birçok hasta için astım, stres veya fiziksel efor gibi dış etkenler yüzünden daha da kötüleşir.
Alerjik astımda bazı tetikleyiciler (alerjenler) şikayetlerin artmasına neden olur. Hastaların birçoğu, özellikle polen ve ev tozu akarlarından muzdariptir. Diğer şeylerin yanı sıra, tedavi için anti-inflamatuar ilaçlar ve ayrıca bronşların genişlemesine yardımcı olan aktif maddeler kullanılır.
Primer Silyer Diskinezi (PSD) Kaynaklı Balgam
Primer silyer diskinezi olarak adlandırılan durum doğuştandır ve çok nadirdir. Bu hastalıkta, vücudun tüm mukoz membranlardaki silialar (hareketli küçük tüycükler) düzgün hareket etmez. Özellikle solunum yollarındaki silialar sıklıkla etkilenir ve balgam hava yollarında kalır. Bu, akciğerlerin kendi kendini temizleyememesi anlamına geldiği için geniş kapsamlı bir kusurdur.
Tipik belirtisi tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonlarıdır. Hastalığın kesin bir tedavisi mevcut değildir. Ancak terapi, balgamı sıvılaştırmak ve tahliye etmek için tasarlanmış önlemler yoluyla solunum yollarını mümkün olduğunca açık tutmakla ilgilidir.
